مقایسۀ کارکرد زیبایی‌شناختی اسطوره در قصاید سنایی و انوری

چکیده اسطوره یکی از عمده‌ترین پدیده‌های فرهنگی اقوام مختلف است که همواره پیوند بنیادین خود را با شعر حفظ کرده و با کارکردهای گوناگون و اشکال مختلف با آن تنیده شده است. عنصر تخییل در اسطوره، ماهیتی متناسب با ماهیت صور خیال برای آن پدید آورده است و بر این اساس، حضور اسطوره در شعر به هر دلیلی که باشد حضوری زیبایی‌آفرین است. اسطوره در گونه‌های مختلفی از انواع صور خیال در متن پدیدار می‌شود. این تصاویر بخشی از ادبیت اسطوره را شکل می‌دهند. شاعران ایران زمین، هر کدام به نوع، نگرش و کمیتی متفاوت با دیگری به اسطوره نظر داشته و آن را در دنیای شعر خود وارد کرده‌اند. سنایی و انوری، دو تن از شاعران چیره‌دستی هستند که در عصری نزدیک به هم در خراسان بزرگ می‌زیسته‌اند اما همان‌گونه که فضای شعر این دو، متفاوت و دور از هم است، اسطوره نیز در شعرشان به شیوه‌ای ناهمسان به کار گرفته شده است. در این جستار با روش توصیفی ـ تحلیلی، شیوة حضور روایات و سازه‌های اسطوره‌ای در تصاویر خیالی قصاید سنایی و انوری از منظر زیبایی‌شناختی مقایسه و تحلیل می‌شود و نشان داده خواهد شد که شیوه‌های متفاوت حضور اسطوره در قصاید سنایی و انوری، چه تأثیری بر ارزش زیبایی‌شناختی آن گذاشته است و عمده ادبیت اسطوره‌ای در قصاید سنایی و انوری کدام‌یک از انواع صور خیال آمیخته با اسطوره است.